Tό Ἀσυνείδητο πρίν ἀπό τόν Freud

Τό Ἀσυνείδητο πρίν ἀπό τόν Freud., Whyte, L.L. (1960). Μετάφραση: Γιῶργος Μερτίκας. Ἐπιμέλεια-Προσθῆκες: Νατάσα Καραποστόλη, Μαρούλα Μητρούτσικου, Γιούλα Πάντου. Ἀθήνα: Ἐναλλακτικές Ἐκδόσεις, 2009.

 Ἡ ἰδέα τῶν ἀσυνειδήτων ψυχικῶν διεργασιῶν ἦταν, ἀπὸ πολλὲς πλευρές, κατανοήσιμη γύρω στὰ 1700, ἐπίκαιρη γύρω στὰ 1800 καὶ ἀποτελεσματικὴ γύρω στὰ 1900.

Ἀπό τό ὀπισθόφυλλο:

… Ὅπως εἶναι εὐρέως γνωστό, ὁ Freud διευκρίνισε ὅτι ἀπέφυγε νὰ διαβάσει Schopenhauer καὶ Nietzsche μέχρι τὰ τέλη τῆς ζωῆς του, διότι, καθὼς ἔλεγε, «τὸ προβάδισμα μὲ ἐνδιέφερε λιγώτερο ἀπὸ τὴ διατήρηση τῆς ἀμεροληψίας μου»…

… «Ὁ Freud δὲν πίστευε πραγματικὰ στὸ ἀσυνείδητο»· οὐσια­στικὰ δὲν ἦταν τῆς ἀρεσκείας του, ὅπως καὶ ἡ λίμπιντο ἢ ἡ ἐλεύθερη φαντασία. Διότι, σύμφωνα μὲ τὸν βιογράφο του, πέρασε τὸ μεγαλύτερο μέρος τῆς ζωῆς του φοβούμενος τὶς ἴδιες του τὶς ἐλεύθερες φαντασιώσεις, καὶ ἀναζητοῦσε ἀσφάλεια σὲ μία ἄκαμπτη ἠθική, σ᾽ ἕναν ἁπλοϊκὸ ὀρθολογισμό, σὲ μία αὐστηρὴ ὑλιστικὴ φυσιολογία καὶ σὲ μία ψυχολογία βασιζόμενη στὴν προσπάθεια ἐξάλειψης τῆς πολυπλοκότητας… Θεωροῦσε ὅτι τὰ ὀφέλη, τῆς ψυχανάλυσης, κατὰ κανόνα, δὲν ἦσαν ὁλοκληρωμένα ἢ ὁριστικὰ γιὰ τὸ νευρωτικὸ ἄτομο ἢ ἀκόμα καὶ γιὰ τὸν ἀναλυόμενο ἀναλυτή, καὶ οἱ τεχνικές του δὲν ἔχουν ὁδηγήσει ἀκόμη σὲ σημαντικὲς ἀνακαλύψεις, ποὺ νὰ τὰ βελτιώνουν καὶ νά τὰ διευρύνουν.

… Οἱ περιορισμοὶ τοῦ Freud, ὡς προσώπου ἢ ὡς στοχαστοῦ, ἴσως ἦσαν ἀναπόφευκτοι- ὁπωσδήποτε ἦσαν γόνιμοι. Ὡστόσο, οἱ περιορισμοὶ τοῦ ἐπαγγέλματος εἶναι ἀσυγχώρητοι..! Ἡ ἄκριτη ἀφοσίωση στὸν Freud ἀπὸ μία σχολή, κατὰ τὴν περίοδο 1935 -1945, ὑπῆρξε τόσο βλακώδης ὅσο καὶ ἡ περιφρόνησή του ἀπὸ μία ἄλλη, κατὰ τὴν περίοδο 1905 – 1915.

… Ἡ κριτικὴ ἀποτελεῖ χρέος πρὸς τὴν ἰδιοφυΐα. Τὸ μεγαλεῖο καὶ ἡ παρατεταμένη ἐπιρροὴ τοῦ Freud ἐκλαμβάνονται, ἐδῶ, ὡς δεδομένα. Ὡστόσο, ἡ πρωτοτυπία του, ἀπὸ ὡρισμένες ἀπόψεις, ἦταν μικρότερη ἀπ᾽ ὅσο ὁ ἴδιος ἢ καὶ ἄλλοι εἶχαν φαντασθεῖ. Κάθε γενιὰ μεγαλοποιεῖ τὰ ἐπιτεύγματα τῶν ἡρώων, ποὺ ἡ ἴδια ἔχει δημιουργήσει. Ἄξιοι μαθητὲς τῶν μεγάλων ἀνδρῶν, εἶναι ὅσοι ἐπιδιώκουν νὰ μειώσουν τὴν ὅποια ζημία ἔχουν, ἐνδεχομένως, προκαλέσει, καταδεικνύοντας σὲ ποιὰ σημεῖα οἱ ἰδέες τους ἦσαν ἀνεπαρκεῖς ἢ ἐσφαλμένες.

   L.L. WHYTE