Δυσμαθία: Οἱ συνέπειες ἐκ τοῦ μονοτονικοῦ στὰ παιδιὰ τοῦ Δημοτικοῦ

«Ἡ Ἐκμάθηση τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν ὡς Εὐοδωτικὸς Παράγων στὴν Ψυχοεκπαιδευτικὴ Ἐξέλιξη τοῦ Παιδιοῦ»
(Πιλοτική, μὴ Παρεμβατική Ἔρευνα Πεδίου)

Ἰ. Κ. Τσέγκος, Ψυχίατρος
Δ. Βεκιάρη, Σχολικὴ Ψυχολόγος,
Θ. Παπαδάκης, Χ. Τερλίδου, Κλινικοὶ Ψυχολόγοι

Δυσμαθία: Οἱ συνέπειες ἐκ τοῦ μονοτονικοῦ στὰ παιδιὰ τοῦ ΔημοτικοῦΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
(Γιὰ τὴν τελικὴ φάση τῆς ἔρευνας)

Στὶς 5 Μαΐου 2006 παρουσιάσθηκαν στὸ 19ο Πανελλήνιο Ψυχιατρικὸ Συνέδριο, στὴν Ἀθήνα, τὰ τελικὰ ἀποτελέσματα τῆς ἔρευνας γιὰ τὶς συνέπειες τοῦ μονοτονικοῦ στὰ παιδιὰ τοῦ Δημοτικοῦ.
Ἡ τελευταία φάση (τρίτη ἐξέταση) τῆς ἔρευνας, ὅπως εἶχε ἀρχικὰ σχεδιασθεῖ, ἔγινε μὲ τὰ ἴδια παιδιὰ ἀλλὰ σὲ μεγαλύτερη ἡλικία, (Ε΄, ΣΤ΄ τάξη), μὲ σκοπὸ νὰ διερευνηθοῦν ἱκανότητες καὶ λειτουργίες ποὺ ἀντιστοιχοῦν σ’ αὐτὴ τὴν ἡλικία. Διαπιστώθηκε ὅτι οἱ «πολυτονικοὶ» ὑπερτεροῦν, καὶ πάλι, μὲ ἀνοδικές, στατιστικῶς σημαντικές, διαφορὲς σὲ ὑποδοκιμασίες ποὺ ἀφοροῦν τὶς ΛΕΚΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ, ὅπως τὸ Λεξιλόγιο, ἡ Λεκτικὴ Κατανόηση, ἡ Δημιουργία Ἐννοιῶν, Γενικεύσεων καὶ Κατηγοριῶν, δηλαδὴ ἱκανότητες γιὰ Ἀφαιρετικὴ Σκέψη καὶ Γλωσσικὴ Ἀνάπτυξη.
Ἐπίσης, παρατηρήθηκε ἀνοδική, στατιστικῶς σημαντική, διαφορὰ καὶ σὲ μία ὑποδοκιμασία ποὺ ἀφορᾶ ΟΠΤΙΚΟΑΝΤΙΛΗΠΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ, ὅπως Ὀπτική Βραχύχρονη Μνήμη, Ἀκρίβεια Γραφῆς, Ταχύτητα Ἐπεξεργασίας Συμβόλων, Ὀπτικοκινητικὸς Συντονισμός καὶ ἐν γένει ἱκανότητα γιὰ μάθηση καὶ καλὴ προσαρμογὴ σὲ σχολικοῦ τύπου ἐργασία.
Ἀντιθέτως, οἱ «μονοτονικοὶ» δὲν ἐμφάνισαν καμμία στατιστικῶς σημαντικὴ ἀνοδικὴ τάση, σ’ ὅλες τὶς ἱκανότητες καὶ λειτουργίες ποὺ διερευνήθηκαν' μάλιστα παρατηρήθηκαν καθοδικὲς τάσεις σὲ ὁρισμένες Λεκτικὲς καὶ Ὀπτικοαντιληπτικὲς ἱκανότητες.
Εἶναι γνωστὸ ἀπὸ τὴ Γνωστικὴ Ψυχολογία (Piaget, J., 1966, Παρασκευόπουλος, Ἰ.,1967, 1982, Πόρποδας, Κ. 1996) ὅτι οἱ γνωστικὲς ἱκανότητες μποροῦν νὰ ὁλοκληρωθοῦν γρηγορότερα, ὅταν ὑποβοηθοῦνται μόνον ἀπὸ κατάλληλα ἐρεθίσματα (στὴ συγκεκριμένη ἔρευνα φαίνεται ὅτι τέτοια ἐρεθίσματα εἶναι τὰ ἀρχαῖα ἑλληνικὰ-πολυτονικό). Ἀντιθέτως ἄλλα ἐρεθίσματα ὅπως π.χ. ξένες γλῶσσες, ζωγραφική, μουσικὴ κ.ἄ., δὲν φαίνεται νὰ ἐπιταχύνουν τὴν ἀνάπτυξη τῶν Ὀπτικοαντιληπτικῶν ἱκανοτήτων στὴν ἡλικία 6-9 ἐτῶν καὶ τῶν Λεκτικῶν ἱκανοτήτων στὴν ἡλικία τῶν 11-13 ἐτῶν. Ἔτσι στὴν ἔρευνά μας ὅπου ὅλα τὰ παιδιὰ καὶ τῶν δύο ὁμάδων εἶχαν ἐρεθίσματα ὅπως ξένες γλῶσσες, ζωγραφική, κ.λ.π., ἐπιτάχυνση τῶν ἱκανοτήτων αὐτῶν παρατηρήθηκε μόνον σ’ αὐτὰ ποὺ διδάσκονταν καὶ τὸ πολυτονικό ὡς ἐξωσχολικὴ δραστηριότητα.

ΤΑ ΠΡΟΗΓΗΘΕΝΤΑ
(Ἀξιολογήσεις, Ἀνακοινώσεις, Παρανοήσεις, Δημοσιεύσεις, Ἀντιδράσεις)

Πρὶν 2 χρόνια, τὸν Μάϊο τοῦ 2004, εἴχαμε παρουσιάσει στὸ 18ο Πανελλήνιο Ψυχιατρικὸ Συνέδριο, στὴν Κῶ, τὴν πρώτη φάση τῆς ἔρευνάς μας, γιὰ τὶς ψυχοεκπαιδευτικὲς ἐπιδράσεις πού, ἐνδεχομένως, ἔχει στὰ παιδιὰ τοῦ Δημοτικοῦ ἡ κατάργηση τῆς ἱστορικῆς ὀρθογραφίας.
Ἡ ἔρευνα, ποὺ ἄρχισε στὰ τέλη τοῦ 1999, ὁλοκληρώθηκε στὶς ἀρχὲς τοῦ 2006. Κατὰ τὴν πρώτη φάση 50 φυσιολογικὰ παιδιὰ τῆς Α’, Β’ καὶ Γ’ τάξης τοῦ Δημοτικοῦ, τὰ ὁποῖα φοιτοῦσαν σὲ σχολεῖα τῆς Ἀττικῆς, ἐξετάσθηκαν μὲ καθιερωμένες Ψυχολογικὲς Δοκιμασίες τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν (W.I.S.C.-III, τοῦ Καθηγητοῦ Δ. Γεώργα, καὶ ΑΘΗΝΑ τέστ, τοῦ Καθηγητοῦ Ἰ. Παρασκευόπουλου). Συγκρίθηκαν δύο 25μελεῖς ὁμάδες («πολυτονικοί» καὶ «μονοτονικοί»), οἱ ὁποῖες ἦταν συμβατὲς μεταξύ τους σύμφωνα μὲ 21 (!) χαρακτηριστικὰ καὶ διέφεραν μόνον κατὰ τὸ ὅτι, σὲ ἰσόχρονες ἐξωσχολικές τους δραστηριότητες, παρακολουθοῦσαν, ἢ ὄχι, μαθήματα ἱστορικῆς ὀρθογραφίας (στοιχειώδη ἀρχαῖα ἑλληνικά) γιὰ 2 ὧρες τὴν ἑβδομάδα στὴν «Ἑλληνικὴ Ἀγωγή».
Κατὰ τὴν ἀρχικὴ φάση, ἡ πρώτη ἀξιολόγηση ἔγινε λίγο πρὶν τὴν ἔναρξη τῆς σχολικῆς χρονιᾶς (καὶ πρὶν τὴν ἔναρξη τῆς ἐκμάθησης τῶν «ἀρχαίων» ἑλληνικῶν, γιὰ τοὺς «πολυτονικούς»), ἐνῶ ἡ δεύτερη ἔγινε μετὰ 9 μῆνες, δηλαδὴ στὸ τέλος τῆς σχολικῆς χρονιᾶς. Τὰ ἀποτελέσματα ἔδειξαν ὅτι οἱ «πολυτονικοὶ» ὑπερτεροῦν τῶν «μονοτονικῶν», μὲ στατιστικῶς σημαντικὲς διαφορές, ὡς πρὸς τὶς ΟΠΤΙΚΟΑΝΤΙΛΗΠΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ (διακριτικὴ ἱκανότητα καὶ μνημονικὴ συγκράτηση), τῶν ὁποίων ἡ ὑστέρηση σχετίζεται καὶ μὲ τὶς μαθησιακὲς δυσκολίες.
Δυστυχῶς, ἐκείνη ἡ φάση τῆς ἔρευνας παρουσιάσθηκε ἀπὸ τὸν Τύπο ὡς ἀφορῶσα τὴ δυσλεξία, μία ἐκ γενετῆς μαθησιακὴ διαταραχή, ἡ ὁποία τὰ τελευταῖα 15-20 χρόνια χρησιμοποιεῖται ὡς προπέτασμα γιὰ ὅποιες δυσκολίες ἢ ὑστερήσεις ἐμφανίζονται στὴ σχολικὴ ἐπίδοση τῶν παιδιῶν. Ἡ «διάγνωση» αὐτὴ τίθεται εἴτε ἀπὸ ἄγνοια τῶν ἐξεταστῶν εἴτε ἕνεκα τῆς πελατοθηρίας κάποιων θεραπευτῶν, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ὑστεροβουλία ὡρισμένων γονέων γιὰ εὐνοϊκώτερη (προφορικὴ) ἐξέταση τῶν παιδιῶν τους, μὲ ἀποτέλεσμα ἡ «δυσλεξία» νὰ ἔχει πάρει διαστάσεις... ἐπιδημίας στὴ χώρα μας!...
Ὅμως, ἡ ἔρευνά μας, ποὺ ἔγινε μὲ φυσιολογικὰ παιδιά, ἀφοροῦσε τὴ διερεύνηση τῶν αἰτίων τῆς Δυσμαθίας, καὶ ὄχι τῆς Δυσλεξίας. Αὐτὸ προσπαθήσαμε νὰ ἀποσαφηνίσουμε μὲ συνεντεύξεις, ἐπιστολὲς καθὼς καὶ μὲ τὴν ἔκδοση τοῦ βιβλίου «Ἡ Ἐκδίκηση τῶν Τόνων», τὸ ὁποῖο ἐξαντλήθηκε σὲ λίγους μῆνες καὶ ἀνατυπώθηκε. Τὸ συγκεκριμένο βιβλίο προκάλεσε ποικίλες ἀντιδράσεις, τόσον ἐπαινετικὲς ὅσο καὶ ἐπιθετικὲς παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ἐπρόκειτο γιὰ τὴν πρώτη, καὶ μοναδική, ἔρευνα γιὰ τὴν ἐπιβολὴ τοῦ μονοτονικοῦ.

Ὑπενθυμίζεται ὅτι, οἱ λεγόμενοι «πολυτονικοὶ» παρακολουθοῦσαν, καὶ αὐτοί, τὸ ἐπιβεβλημένο (μονοτονικὸ) πρόγραμμα τοῦ σχολείου καὶ θὰ ἦταν ἐνδιαφέρον νὰ μπορούσαμε νὰ δοῦμε τί ἀποτελέσματα θὰ εἴχαμε ἂν παρακολουθοῦσαν ὅλα τὰ μαθήματα τῆς ἑβδομάδας μὲ τὴν ἱστορικὴ ὀρθογραφία.

Σημείωση: Οἱ δύο παρουσιάσεις τῆς ἔρευνας ἔγιναν ἡ μὲν πρώτη στὶς 17 Μαΐου 2004, ἀπό τὴν κ. Δ. Βεκιάρη, στὸ 18ο Πανελλήνιο Ψυχιατρικὸ Συνέδριο στήν Κῶ, καὶ ἡ τελευταία ἀπὸ τὸν Θ. Παπαδάκη στὶς 5 Μαΐου τοῦ 2006, στὴν Ἀθήνα, στὸ 19ο Πανελλήνιο Ψυχιατρικὸ Συνέδριο.

Ὁ Ἐκπαιδευτικός-Ἐρευνητικὸς Τομέας ἐκφράζει τὶς θερμές του εὐχαριστίες στοὺς γονεῖς καὶ τὰ παιδιὰ τῶν δύο ὁμάδων, στὸ ἐκπαιδευτικὸ προσωπικὸ τῆς «ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ», στὸν Καθηγητὴ κ. Ἰωάννη Παρασκευόπουλο γιὰ τὶς παρατηρήσεις του, στὴν ὁμάδα τῶν στατιστικολόγων καθὼς καὶ στοὺς 25 κλινικοὺς ψυχολόγους τοῦ Ἰνστιτούτου Διαγνωστικῆς Ψυχολογίας, οἱ ὁποῖοι χορήγησαν τὶς Δοκιμασίες, ἀφιερώνοντας 15 ὧρες συνολικὰ γιὰ κάθε παιδὶ (1050 ὧρες περίπου, συνολικά, γιὰ τὶς διαδικασίες ὅλων τῶν φάσεων). Χωρὶς τὴν ὁλοπρόθυμη καὶ ἀνιδιοτελὴ συνεργασία ὅλων αὐτῶν ἡ ἔρευνα αὐτὴ δὲν θὰ εἶχε πραγματοποιηθεῖ.

Ἀθήνα, 19 Μαΐου 2006